Wycieczka jeepami w Zatoce Kotorskiej.

Z pewnością wielu z Was zastanawia się, co robić w Czarnogórze, kiedy pada… Pogoda w Montenegro to temat, który Was zazwyczaj najbardziej interesuje. Przed sezonem dostajemy mnóstwo zapytań o to, kiedy najlepiej przyjechać do Czarnogóry i czy na pewno nie będzie wtedy padać. Jednak odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta, ponieważ pogoda w Czarnogórze potrafi być bardzo dynamiczna. Wyobraźcie sobie, że w województwie lubuskim mamy trzy różne typy klimatu. Abstrakcja, co? A właśnie tak to wygląda w Czarnogórze.

Pogoda w Czarnogórze, czyli kiedy najcześciej pada deszcz

Czarnogóra, ze względu na swoje położenie i górzysty charakter, ma bardzo zróżnicowany klimat. Tak naprawdę możemy wyróżnić tu trzy różne typy klimatu – klimat śródziemnomorski na wybrzeżu, klimat kontynentalny w centrum Czarnogóry i klimat wysokogórski w wyższych partiach kraju. Jest on tak zróżnicowany, że na przykład zimą, przy odrobinie chęci, możecie tego samego dnia wygrzewać się w słońcu gdzieś na wybrzeżu i szusować na jednym ze stoków (z wybrzeża potrzeba zaledwie 2-3h by pojechać na stok). Słowo harcerza! 😉 Jeśli chcecie jeszcze bardziej zagłębić się w kwestię klimatu w Czarnogórze, to polecamy zajrzeć do zakładki Pogoda, gdzie znajdziecie obszerny artykuł o klimacie w Czarnogórze, a także artykuły o pogodzie w każdym z dwunastu miesięcy.

Większość z Was na swoje wymarzone wakacje wybiera część nadmorską Czarnogóry – jakiej pogody możecie się tutaj spodziewać? Na wybrzeżu Czarnogóry panuje śródziemnomorski klimat, który charakteryzuje się gorącym, suchym latem i łagodną, choć dość mokrą zimą. Jednak przelotne deszcze czy burze mogą się też pojawić w miesiącach letnich. Zazwyczaj kończą się one bardzo szybko (wystarczy wypić kolejną filiżankę kawy), ale zdarza się, że deszcz pada cały dzień. Na szczęście opady rzadko idą w parze z niskimi temperaturami. Co można robić w Czarnogórze, kiedy pada deszcz? Oto kilka pomysłów na deszczową pogodę!

Schowaj się pod ziemię!

Na terenie Czarnogóry znajduje się aż 1600 obiektów speleologicznych. Oczywiście mowa tu o tych odkrytych, kto wie, ile czeka jeszcze na odkrycie. Pomimo tej imponującej liczby, tylko jedna z jaskiń – Jaskinia Lipska (Lipska pećina), jest udostępniona turystom. Jest to trzecia co do wielkości jaskinia w całej Czarnogórze. Dotychczas zbadano około 3,5 km jej kanałów krasowych, ale eksploracje wciąż są kontynuowane. Wszystkie niezbędne informacje na temat zwiedzania jaskini znajdziecie tutaj. Pamiętajcie jednak, że jest to dobra opcja tylko na dni z niewielkimi opadami. W czasie burz i intensywnych opadów deszczu jaskinia jest nieczynna, ponieważ zbiera się w niej woda.

Odkrywaj nowe smaki!

W deszczowe dni warto swoje kroki skierować w kierunku lokalnych targów. Pomimo kapryśnej pogody, tutejsze bazary tętnią życiem (wszyscy pilnują swoich interesów i stałych klientów 😉 ), oferując niezapomniane doznania nie tylko kulinarne, ale także kulturowe. Mokre uliczki nabierają charakterystycznego blasku, w którym odbijają się kolorowe parasole sprzedawców i stragany pełne świeżych lokalnych produktów. Smakosze z pewnością znajdą tu prawdziwe rarytasy – domowe sery, wędliny, złowione o poranku ryby, przetwory, oliwę, świeże warzywa i owoce. Boicie się, że zmokniecie? Spokojnie, w Czarnogórze znajdziecie wiele krytych targowisk, m.in. w Podgoricy i Budvie. Pełną listę targowisk wraz z godzinami otwarcia znajdziesz tutaj. Dni z chmurką to także doskonała okazja by poznać lepiej czarnogórską kuchnię. Wybierzcie się na małe tournée po lokalnych piekarniach i knajpkach w poszukiwaniu czarnogórskich specjałów. Czego szukać w menu? Oto kilka wskazówek!

Śniadanie

Zacznijmy od śniadania! Będąc w Czarnogórze na pewno szybko zorientujecie się, że dla wielu Czarnogórców śniadanie to po prostu filiżanka kawy i papieros (często zaprawione jeszcze kieliszkiem rakiji), niemniej w tym artykule zaproponujemy opcje nieco bardziej pożywne i zdrowe. 😉 We wczesnych godzinach porannych, z piekarni zaczyna się unosić intensywny zapach pierwszych blach z burkiem. Burek to jedna z najpopularniejszych przekąsek na Bałkanach. Robi się go z ciasta filo (tutaj nazywa się je „jufka”) i nadziewa się je według preferencji – może to być mięso, ser, szpinak, a nawet ziemniaki. Nieodłącznym dodatkiem do burka jest jogurt naturalny do picia (do kupienia w każdej piekarni).

Co robić w Czarnogórze, kiedy pada
Co robić w Czarnogórze, kiedy pada – jeść!

W wielu restauracjach w menu możecie znaleźć czarnogórskie śniadanie. Żeby zjeść taki posiłek, trzeba najpierw przejść 20 km albo obrobić stos drewna. 😉 Innym słowy: jest bardzo pożywne! Prawdziwe czarnogórskie śniadanie składa się z sadzonych jaj (jaje na oko), pršuta – czarnogórskiej suszonej szynki, lokalnych serów, kiełbasy i boczku. Jeśli szukacie czegoś mniej sytego, to polecamy zamówić czarnogórskie priganice – minipączki smażone na głębokim tłuszczu oraz podawane z białym serem, miodem, dżemem lub czekoladą. Wśród tradycyjnych czarnogórskich dań śniadaniowych znajdziecie też cicvarę – wysokokaloryczną kaszkę z mąki kukurydzianej i młodego krowiego sera, oraz poparę – kawałki czerstwego chleba zatopione w słonej wodzie, z tłuszczem i małą ilością mleka. Tych ostatnich najlepiej próbować wewnątrz kraju i w górach.

Co robić w Czarnogórze, kiedy pada
Priganice najlepiej smakują z miodem i słonym serem.

Obiad

Mięsa

Przechodzimy do konkretów! (tak jakby te śniadania należały do lekkich hihi) Czarnogóra słynie z grilla – podczas pobytu w Czarnogórze warto spróbować m.in. tutejszych ćevapów (grillowane kiełbaski z kilku rodzajów mięsa) lub pljeskavicy (grillowany kotlet à la hamburger). Będąc w górach koniecznie spróbujcie jagnięciny – tej przygotowywanej w mlecznej marynacie lub pod sačem (żeliwną pokrywą). W wielu restauracjach możecie też spróbować dania rodem z Podgoricy – podgorički popeci. Są to zawijane kotlety z serem w środku, na zewnątrz owinięte pasmem pršuta i obtoczone w bułce tartej, która w trakcie smażenia daje cudowny złocisty kolor.

Ryby i owoce morza

Czarnogóra to jednak nie tylko mięsa, ale także ryby (zarówno morskie jak i słodkowodne) oraz owoce morza. Na wybrzeżu możecie spróbować kuchni typowo śródziemnomorskiej, która recepturami podobna jest do tej we Włoszech czy Chorwacji. W menu znajdziecie dania takie jak crni rižot (risotto z owocami morza barwione atramentem z mątwy), lignje na žaru (grillowane kalmary), czy školjke na buzaru (gotowane w winie muszle). Nad Jeziorem Szkoderskim warto spóbować tutejszych specjałów z karpia, a także słynnej gęstej zupy rybnej (riblja čorba). Więcej propozycji znajdziecie w zakładce Kuchnia.

Zamień się w sommeliera!

Czarnogóra to kraina winem płynąca. Tutejsze stowarzyszenie winiarzy liczy przeszło 400 członków, którzy zajmują się uprawą winorośli, a także produkcją ponad 60 różnych gatunków wina. Najwięcej winnic znajduje się wokół Jeziora Szkoderskiego i w okolicach stolicy kraju – Podgoricy. Wykorzystajcie więc deszczowy dzień na wizytę w jednej z nich.

Bez wątpienia najpopularniejszym producentem win w Czarnogórze jest firma Plantaže. To największy producent win w kraju. Plantaže umożliwiają zwiedzanie jednej ze swoich piwnic – Šipčanik, a także organizują przejażdżki minipociągiem po całej winnicy. A jest co oglądać – winnica liczy 2300 hektara i rośnie na niej około 10 milionów krzewów winorośli. Czyli jest to największa winnica w całej Europie! Pełną ofertę degustacyjną możecie sprawdzić tutaj.

Zwiedzaj muzea!

Deszcz nieco ogranicza aktywności na świeżym powietrzu, dlatego jest to idealna okazja do tego, by odkryć bogactwo kulturowe, a także poznać lepiej zawiłą historię Czarnogóry, odwiedzając lokalne muzea i galerie. Trudno porównywać tutejsze zbiory do tych, które można zobaczyć w Luwrze czy w Prado, ale mimo wszystko jest kilka miejsc naprawdę wartych odwiedzenia.

Zatoka Kotorska

Herceg Novi

Muzeum miejskie Mirka Komnenovicia w Herceg Novi

Jeśli wypoczywacie w Herceg Novi bądź okolicy, warto wybrać się do muzeum założonego z inicjatywy Mirka i Olgi Komnenoviciów. Mirko Komnenović był bowiem jednym z najbardziej zasłużonych burmistrzów Herceg Novi. To on przyczynił się do znacznego rozwoju tego miasta. Na jego życzenie, w domu, w którym niegdyś mieszkał, w latach 50. ubiegłego wieku utworzono muzeum gromadzące zbiory archeologiczne, historyczne i etnograficzne związane z Herceg Novi i okolicą. Można tu też podziwiać bogatą kolekcję ikon z XVIII i XIX wieku, które powstały w bokokotorskiej szkole ikonopisania Rafailović-Dimitrijević. Wokół budynku rozciąga się również ogromny ogród z przepięknym widokiem na stare miasto i pobliskie Igalo.

Dom noblisty Iva Andricia

Niedaleko domu rodziny Komnenoviciów znajduje się dom słynnego jugosłowiańskiego pisarza – Iva Andricia. Był on cenionym jugosłowiańskim poetą i powieściopisarzem, który w 1961 roku otrzymał nagrodę Nobla za całokształt swojej twórczości. Co ciekawe, przed I wojną światową Ivo Andrić studiował nauki humanistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Natomiast w 1964 uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W Krakowie znajduje się nawet ulica jego imienia.

W 1962 roku Ivo Andrić podjął decyzję o budowie swojego domu rodzinnego w Herceg Novi (za pieniądze, które otrzymał w ramach nagrody Nobla). Decyzja ta była podobno motywowana chorobą jego żony Milicy, która cierpiała na reumatyzm. W Herceg Novi było wówczas wszystko to, czego potrzebowali: łagodny nadmorski klimat, słońce, ciepłe morze i lecznicze błoto w pobliskim sanatorium w Igalo. Parę lat temu dom Iva Andricia został odremontowany i przekształcony w muzeum. Niestety dużym minusem muzeum jest to, że ekspozycja została przygotowana tylko w języku serbskim, w cyrylicy. Odwiedzający, którzy nie posługują się językiem serbskim, mogą jednak skorzystać z informatora internetowego w języku angielskim (poprzez kod QR).

Godziny otwarcia: poniedziałek-niedziela 9:00-20:00
Bilety: dorośli 4€

Risan

Największą atrakcją Risanu są antyczne mozaiki, które można podziwiać na terenie pozostałości rzymskiej willi. Mozaiki powstały najprawdopodobniej w II wieku n.e. Podobno na początku XIX wieku niejaki Viala de Sommier służący we francuskiej armii natknął się na pozostałości rzymskich budowli, o czym wspomniał w swoich dokumentach, ale prace archeologiczne podjęto dopiero w latach 30. XX wieku, z inicjatywy Dušana Vuksana – historyka i dyrektora muzeum w Cetinju. Dzięki jego staraniom odkryto cały kompleks antycznego domostwa o powierzchni 790 m². Na podłogach niektórych pomieszczeń znaleziono misterne mozaiki, przeważnie w biało-czarno-szarych odcieniach, tworzące wzory geometryczne i roślinne. Jednak tylko jedna z nich jest barwną kompozycją figuralną – przedstawia śpiącego Hypnosa, boga snu, a pomieszczenie, w którym się znajduje, było najprawdopodobniej sypialnią.

W 2004 roku polscy archeolodzy z Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego odkryli kolejne dwie mozaiki. Ustalili też, że willa najprawdopodobniej nie była prywatnym domem rzymskiego patrycjusza, lecz rodzajem ówczesnego hotelu, do którego przyjeżdżali antyczni turyści.

LOKALIZACJA: Mozaiki rzymskie w Risan

Perast

Jeśli interesuje Was jak wyglądało życie przed paroma wiekami w Peraście, jakie odległe zakątki odwiedzali tutejsi marynarze i z kim musieli się zmierzyć na dalekich wodach, to koniecznie odwiedźcie muzeum miasta Perast. Muzeum w Peraście dysponuje bardzo bogatą kolekcją ponad 3000 przedmiotów, która pozwala zagłębić się w przeszłość kulturową Perastu i Zatoki Kotorskiej od XV do XX wieku. W muzeum można oglądać m.in. herby rodzin, które zamieszkiwały tutejsze pałace, flagi, broń, oryginalną dokumentację ze statków, przyrządy nawigacyjne, stare mapy, a także meble i inne przedmioty użytku codziennego. Miejsce to warto odwiedzić chociażby dla samego budynku. W latach 50. ubiegłego wieku muzeum zostało bowiem przeniesione z budynku gminy do jednego z najpiękniejszych pałaców barokowych w całej Zatoce Kotorskiej – pałacu kapitana Vicka Bujovicia z 1694 roku. Został on wzniesiony przez Wenecjan na znak wdzięczności, a także uznania dla odwagi i braterstwa kapitana Bujovicia w wojnie przeciwko Osmanom.

LOKALIZACJA: Muzeum miasta Perast

Godziny otwarcia:
od 15 października do 15 kwietnia: wtorek-niedziela 10:00-16:00
od 15 kwietnia do 15 października: wtorek-niedziela 8:00-20:00
Bilety: dorośli 5€ / dzieci do 12 lat 3€
Można też kupić bilet łączony za 8€: muzeum miasta Perast + mozaiki rzymskie w Risanie

Kotor

Chcesz dowiedzieć się więcej o życiu mieszkańców Zatoki Kotorskiej (Boka) kiedyś i dziś? Jeśli tak, to koniecznie odwiedź Muzeum Morskie w Kotorze. Znajduje się ono w samym sercu starego miasta, w pałacu rodziny Grgurina z początku XVII wieku. Muzeum gromadzi różne eksponaty związane z życiem w Zatoce Kotorskiej, a przede wszystkim liczne pamiątki marynistyczne.

LOKALIZACJA: Muzeum Morskie w Kotorze

Główna część ekspozycji skupia się na złotych czasach floty bokokotorskiej (XVI-XVIII wiek). W muzeum można oglądać stare mapy, przyrządy nawigacyjne i optyczne, stare ryciny, modele statków, a także obrazy przedstawiające ówczesną Zatokę Kotorską. Jego duża część została poświęcona również jednemu z najstarszych bractw marynarki wojennej – Bokeljskiej mornaricy, powstałego najprawdopodobniej już w IX wieku. W ramach tej części zrekonstruowano XIX-wieczne mieszkania zamożnych rodów kotorskich związanych z morzem. W muzeum znajduje się także część etnograficzna, w której można podziwiać tradycyjne stroje ludowe z obszaru Zatoki Kotorskiej, jak również różnego rodzaju narzędzia czy ozdoby. Część ekspozycji poświęcona jest broni białej i palnej, także tej orientalnej (XVII-XIX wiek).

Godziny otwarcia:
od 1 grudnia do 1 kwietnia
poniedziałek-piątek 8:00-15:00
soboty i święta 9:00-13:00

Prčanj

Muzeum średniowiecza

Po drugiej stronie Zatoki, w urokliwym miasteczku Prčanj, znajduje się Muzeum Żywej Historii, które pozwala przenieść się do czasów średniowiecza. W muzeum można m.in. przymierzyć rycerską zbroję, nauczyć się władać mieczem, a także strzelać z łuku. Oprócz tego będziecie mieli możliwość wydrukowania swojej książki, a nawet wybicia własnej monety. Wszystko to odbywa się w mistycznym średniowiecznym klasztorze franciszkanów.

Tivat

W samym centrum Tivatu, pośród nowoczesnych budynków, uchował się średniowieczny kompleks rodziny Bucia. Był to pałac letni jednej z zamożniejszych kotorskich rodzin. Na terenie kompleksu znajduje się muzeum miejskie. W starej części muzeum można oglądać skromną wystawę stałą, przedstawiającą wygląd pałaców w XIX wieku w Zatoce Kotorskiej, a także wystawę poświęconą kobietom-rybaczkom. W nowej części muzeum nie ma stałej ekspozycji, ale regularnie odbywają się tutaj bardzo ciekawe wystawy. Na terenie kompleksu można również zwiedzić kaplicę św. Mikołaja.

LOKALIZACJA: Gradski muzej Tivat

Godziny otwarcia: poniedziałek-niedziela 10:00-16:00
Bilety: dorośli 5€ / dzieci od 6 do 12 lat 3€

Budva

Muzeum miejskie w Budvie

Jesteście ciekawi, co kryły rzymskie i greckie grobowce, które zostały odkryte przed murami starego miasta w Budvie? Jeśli tak, to koniecznie udajcie się do starego miasta i poszukajcie odpowiedzi w tamtejszym muzeum. Muzeum miejskie w Budvie składa się z ekspozycji archeologicznej i etnograficznej. Można tu prześledzić 2500 lat burzliwej historii i odnaleźć ślady różnych kultur: iliryjskiej, greckiej, rzymskiej, bizantyjskiej, słowiańskiej i innych. Wśród eksponatów znajdziecie bogatą kolekcję glinianych garnków, lamp, biżuterii ze złota, broni, w tym hełmu grecko-iliryjskiego z V wieku p.n.e.

Godziny otwarcia:
poniedziałek – zamknięte
wtorek-piątek 8:00-21:00
sobota i niedziela 14:00-21:00
Bilety: dorośli 3€ / dzieci 12-18 lat 1,5€

Galeria sztuki nowoczesnej

Kiedy już będziecie na starym mieście w Budvie, możecie jeszcze wstąpić do galerii sztuki nowoczesnej. Znajduje się tam łącznie 400 dzieł sztuki, które zostały podzielone na kilka kolekcji: Współczesny ekspresjonizm, Czarnogórskie malarstwo, Sztuka lokalna, Sztuka obca, Sztuka naiwna.

Godziny otwarcia:
poniedziałek 8:00-14:00
wtorek-piątek 8:00-14:00 i 17:00-21:00
sobota i niedziela 17:00-21:00
WSTĘP WOLNY

Cetinje – dawna stolica Czarnogóry

Cetinje, dawna stolica Czarnogóry, leży w dolinie otoczonej górami masywu Lovćen. Mnogość zabytków, muzeów i unoszący się w powietrzu duch historii sprawiają, że można się tu na chwilę cofnąć w czasie. Jest to mała senna miejscowość. Pewnie wielu powiedziałoby, że nie ma po co tutaj przyjeżdżać, ale to właśnie niepozorne Cetinje jest prawdziwym rajem dla wielbicieli historii i sztuki.

Cetinje to zagłębie muzeów. Muzeum króla Mikołaja I, Bilardówka (pałac Piotra II Petrovicia-Njegosa), Muzeum Etnograficzne, Muzeum Narodowe, Muzeum Pieniądza… to wszystko znajdziesz w obrębie starówki. Odwiedzając tę miejscowość dowiecie się jak wyglądało życie na dworze w XIX-wiecznej Czarnogórze, zwiedzicie komnaty rodziny królewskiej, dowiecie się dlaczego Mikołaj I nosił przydomek teścia Europy, a pałac należący do Piotra II potocznie nazywany jest bilardówką.

Bilardówka w Cetinje.
Bilardówka w Cetinje.

Podgorica

Jeśli interesuje Was, jakie gatunki zwierząt i roślin można spotkać w Czarnogórze, koniecznie wybierzcie się do Muzeum Przyrodniczego w Podgoricy. Lwią część wystawy stanowią spreparowane ptaki i ryby, które można spotkać nad Jeziorem Szkoderskim (jest ich tutaj ponad sto). W muzeum można też obejrzeć i dowiedzieć się więcej o innych zwierzętach, które zamieszkują tereny Czarnogóry, m.in. o niedźwiedziach, wilkach czy żółwiach.

LOKALIZACJA: Muzeum Przyrodnicze w Podgoricy

Godziny otwarcia:
poniedziałek-piątek 9:00-17:00
sobota: 10:00-14:00

Idź do kina!

W Czarnogórze, na całe szczęście, tylko filmy dla dzieci są dubbingowane, a wszystkie inne prezentowane są z napisami (podobnie to wygląda w telewizji, instytucja lektora nie istnieje 😉 ). Jeśli posługujecie się, np. językiem angielskim, spokojnie możecie się wybrać do miejscowego kina. W Czarnogórze działa tylko jeden multipleks – Cineplexx w Podgoricy, pozostałe kina są niewielkie, najczęściej działają przy teatrze bądź centrum kultury. Nie we wszystkich uświadczycie ekranów z prawdziwego zdarzenia, często jest to po prostu rozciągnięte na czas projekcji płótno, co też ma swój urok. 😉

Bieżący repertuar możecie sprawdzić pod poniższymi linkami:

Zrelaksuj się w SPA!

Wakacje są po to, żeby się porządnie zregenerować i wypocząć. Dlaczego by w takim razie nie zamienić jednego dnia na plaży na dzień w SPA? Te kilka godzin spędzonych w SPA naprawdę może mieć nieoceniony wpływ na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. W Czarnogórze znajdziecie wiele przyjemnych miejsc, w których można się wyciszyć i zadbać o swoje ciało. Wasza spieczona skóra też Wam na pewno podziękuje za jeden dzień wytchnienia. 😉

Poczuj ducha rywalizacji!

Deszczowy dzień wcale nie musi się skończyć na kanapie i oglądaniu Netflixa. 😉 Lubicie rywalizację i emocje? Jeśli tak, to koniecznie wybierzcie się do Podgoricy na laser tag, czyli laserowego paintballa! Spokojnie, laser tag, w przeciwieństwie do tradycyjnego paintballa, nie boli i nie brudzi. Mogą grać w niego wszyscy, niezależnie od wieku. Szczegółową ofertę możecie sprawdzić tutaj.

Zignoruj deszcz! 🙂

Jak to mówią: nie ma złej pogody, jest tylko złe nastawienie i nieodpowiednio ubrani ludzie. Wybierając się do Czarnogóry, radzimy zapamiętać sobie to motto. Tak, jak pisaliśmy na samym początku: pogoda w Czarnogórze jest bardzo dynamiczna, dlatego – kiedy rano zobaczycie chmury i deszcz, to nie załamujcie od razu rąk. Bardzo możliwe, że niebo szybko się przejaśni i będziecie mogli dalej korzystać z uroków lata. Mają samochód na miejscu, zawsze możecie poszukać słońca w innym regionie lub po prostu zrobić objazdówkę autem. Jeśli nie, to skorzystajcie z jednego z naszych planów B. Nie pozwólcie, żeby taka błahostka popsuła Wam urlop! 🙂

PS: My osobiście deszcz bardzo lubimy, wtedy pojawiają się największe wodospady.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj